روایت مفصلی از امام صادق(ع) در شرح ولادت حضرت صدیقه(س) نقل شده که ضمن آن فرمودند:
وقتی [مولود فرخنده خدیجه به دنیا آمد و] فاطمه دیده به جهان گشود، نوری از او درخشید که تا درون خانه های مکه نفوذ کرد و در شرق و غرب زمین هیچ جایی نماند مگر شعاع آن نور در آن تابید.
ابن عماره از پدرش گزارش نموده که گفت:
از امام صادق(ع) درباره حضرت فاطمه(س) پرسیدم که چرا زهرا نامیده شد؟
فرمودند: زیرا هرگاه در محرابش می ایستاد، نور او برای آسمانیان چنان می درخشید که نور ستارگان برای اهل زمین.
این فروغ جسم فاطمه(س) است که وقتی در محراب عبادت قرار می گرفت، روی تابناکش برای فرشتگان و ملکوتیان بدانگونه جلوه و تلألؤ داشت که ستارگان در شب برای زمینیان شکوه و درخشش دارند. از این رو آن بانوی مجللّه زهرا نامیده شد.
ابو هشام گوید:
از حضرت عسکری(ع) پرسیدم: چرا فاطمه(س) زهرا نام گرفت؟
امام فرمودند:
چون رخسار او در آغاز روز، مانند خورشید که از مشرق سر برآورد و طلوع کند برای امیر مؤمنان(ع) می درخشید و در نیمروز بسان ماه تابان جلوه گری می نمود و هنگام غروب آفتاب همچون ستاره ای روشن می تابید.
معنی زهرا در فرهنگهای لغت:
زهرا. زهراء. (فرهنگ فارسی معین ). از «زهراء» تازی بمعنی درخشان . روشن . درخشنده روی .
در اشعار فارسی این کلمه اغلب صفت زُهْرهآمده است ، بمعنی زهره ? درخشان و تابنده :
گهی چون آینه ? چینی نماید ماه دوهفته
گهی چون مهره ? سیمین نماید زهره ? زهرا.
چون خدای عزّ و جلّ فاطمه(سلام الله علیها) را از نور عظمت خود خلق کرده است.
وقتی نور وجود آن حضرت طلوع کرد ،آسمان ها و زمین روشن شد و چشم ملائکه را خیره کرد و ملائکه برای خدا به سجده افتادند و گفتند:
پروردگارا این نور چیست؟ خدای تعالی فرمود: این نوری است از نور من که او را در آسمان قرار داده ام و او را از عظمت خود خلق کرده ام. او را از صلب پیغمبری از پیغمبرانم که برترین و افضل پیامبران است بیرون آوردم و من از این نور، ائمه و پیشوایانی که به انجام فرامینم قیام می کنند،خارج می نمایم. آن ها مردم را به حق من هدایت می کنند و من آن ها را خلفای خود در زمین بعد از قطع شدن وحی قرار می دهم.
و ابو هاشم جعفری از امام حسن عسگری(علیه السلام) سؤال کرد که چرا فاطمه را زهرا مینامند؟ آن حضرت در جواب فرمود:
چون صورت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) برای امیرالمؤمنین(علیه السلام)صبح مانند خورشید و ظهر ماند ماه و شب مانند ستاره تابان می درخشید.
ضمناً منظور از این نور،نور معنوی است،نه نور مادی، آن چنان که در حدیث فوق از امام صادق(علیه السلام) از قول خدای تعالی نقل می کند که فرمود:این نوری است از نور من.
بنابر این به همان دلیلی که نور خدا نور مادی نیست،نور حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) هم نور مادی نخواهد بود.
ضمناً ممکن است منظور امام صادق (علیه السلام)آنجا که می گوید:«خدای عزّ و جلّ فاطمه(سلام الله علیها) را از نور عظمت خود خلق کرده است»،روح مقدس حضرت فاطمه (سلام الله علیها) باشد و در جائی که از قول خدای متعال می فرماید:«او را از صلب پیغمبری از پیغمبرانم ...»،منظور بدن مادی آن حضرت باشد. احتمال هم دارد که منظور همان نور معنوی و روح مقدس آن حضرت باشد که در «عالم ذر» به ذره هایی تعلق پیدا کرد و آن ذره ها به وسیله میوه بهشتی به صلب پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) وارد شده باشد.
بنابر این معنی «زهرا» این است که حضرت فاطمه (سلام الله علیها)،«درخشندگی مادی» داشته که خانه های مکه را نورانی می کرده و «درخشندگی معنوی» نیز داشته که هادی و راهنمای حقیقی دیگران بوده در عین آنکه خودش هدایت شده بوده است.
یا مهدی عج
